Gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking

Jena en San Marcos onderhouden sinds 1998 een intensieve en veelzijdige stedenbandrelatie. De samenwerking tussen het Jena One World House en de vereniging APRODIM maakt voortdurend contact mogelijk tussen de burgers van Jena, schoolkinderen, kleuterscholen en gemeentelijke instellingen, zodat er in de loop der jaren een speciale band is ontstaan. Kwesties als milieubescherming, duurzaam gebruik van hulpbronnen en alternatieve energieopwekking zijn ook thema's die terugkomen in de verschillende samenwerkingsprojecten.

In 2012 nam Jena deel aan het project "50 gemeentelijke klimaatpartnerschappen", waarin de uitdagingen van klimaatverandering op lokaal en internationaal niveau moesten worden aangepakt door 50 Duitse gemeenten en hun partners in het Zuiden. Het project werd gefinancierd en ondersteund door het Serviceagentschap Communities in One World (SKEW), het competentiecentrum voor kwesties met betrekking tot gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking in Duitsland. Er worden regelmatig rondetafelconferenties over afzonderlijke partnerlanden of regionale conferenties over partnerschappen met Afrika, Azië en Latijns-Amerika georganiseerd, waar gemeentelijke belanghebbenden uit Duitsland ideeën kunnen uitwisselen en nieuwe projecten kunnen ontwikkelen.

Het SKEW is een afdeling van de organisatie Engagement Global - Service for Development Initiatives, die namens de Duitse federale regering werkt en wordt gefinancierd door het federale ministerie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (BMZ). Op deze manier kon het uitgebreide klimaatproject "Hernieuwbare energie en herbebossing in Nicaragua" ook door onze stad Jena worden gerealiseerd. Samen met het stadsbestuur van San Marcos en de geëngageerde verenigingen APRODIM en Eine-Welt-Haus e. V. Jena begonnen in 2013 klimaatbeschermingsmaatregelen in elf landelijke gemeenschappen in de Nicaraguaanse stad.

Het project richtte zich op de installatie van fotovoltaïsche systemen op gemeentelijke en particuliere voorzieningen, de bouw van gedecentraliseerde biogasinstallaties en de herbebossing van stedelijk braakland en openbare ruimten in San Marcos.

Dankzij de"solar home systems" konden 20 gezinnen uit stedelijke plattelandsgebieden van elektriciteit worden voorzien, wat voorheen niet mogelijk was. De kleine maandelijkse bijdrage die de gezinnen betalen, wordt gebruikt om de zonnesystemen te onderhouden.

De zes geïnstalleerde biogasinstallaties zorgen voor een aanzienlijke vermindering van het klimaatschadelijke gas methaan in de lucht, omdat organisch materiaal zoals dierlijke mest of organisch afval in de installaties wordt verwerkt in plaats van in de open lucht te rotten. 17 Kooktoestellen op biogas kunnen tegen een kleine vergoeding ook worden gebruikt door gezinnen met kleine boerderijen. Dit bespaart hen veel geld, omdat er minder hout - bijvoorbeeld om te koken - gebruikt hoeft te worden.

De herbebossing van sier- en nuttige planten op een oppervlakte van 18 hectare openbaar groen, zoals parken of bermen, zorgt voor een beter microklimaat en minder bodemerosie. De 8.550 meter nieuw aangeplante heggen, die ook bedoeld zijn om grasbranden tegen te gaan, bereiken dezelfde voordelen. Jonge volwassenen en kinderen kregen tijdens het project verdere training in duurzaam tuinieren en werden op een praktische manier met het probleem vertrouwd gemaakt door 12 tuintjes aan te leggen. De nieuw geleerde kennis kan nu ook worden toegepast in schooltuinen.

Naast een ecologisch wandel- of natuurpad in en rond San Marcos worden oude waterreservoirs in de stad gerepareerd en weer in gebruik genomen. Vijf nieuw gebouwde reservoirs op land van kleine boerenfamilies helpen ook al om de lange droge periodes in de Nicaraguaanse regio te overwinnen.

Onze partnerstad Beit Jala in Palestina ontvangt ook steun als onderdeel van de gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking van Jena. Ook hier worden projecten georganiseerd door het servicebureau Communities in One World (SKEW) van Engagement Global.

In november 2014 vond een bijeenkomst plaats van Duits-Palestijnse gemeentelijke partnerschappen in Palestina, die werd georganiseerd door de SKEW. Tien Duitse en Palestijnse burgemeesters kwamen samen in Ramallah onder leiding van voormalig burgemeester dr. Albrecht Schröter, en vormden later werkgroepen in Bethlehem met andere gemeentelijke vertegenwoordigers om ideeën te bespreken voor het vernieuwen van de toeristische infrastructuur van Palestijnse steden en hun afvalbeheer.

Een jaar later werd er nog een Duits-Palestijnse partnerschapsconferentie gehouden in Jena, waar de presentaties en discussies zich opnieuw richtten op afvalwater- en afvalbeheer en de ontwikkeling van toerisme in de Palestijnse gemeenten. Op dat moment namen alle zeven Duits-Palestijnse gemeentelijke partnerschappen deel aan de bijeenkomst. Vandaag de dag zijn er al 13 van dit soort partnerschappen.

Meerdere keren per jaar is er ook een seminar over regionale en interculturele training voor Duits-Palestijnse gemeentelijke partnerschappen, dat wordt georganiseerd door het Servicebureau. In augustus 2017 kwamen medewerkers van het stadsbestuur die gemeentelijke projecten met Beit jala ondersteunen en lokale actoren die zich inzetten voor Palestina samen in Jena om deel te nemen aan het seminar.

Er zijn vastberaden plannen om de relatie tussen Duitse en Palestijnse gemeenten in de toekomst verder te versterken, om ontwikkelingsbeleidsmaatregelen in Palestijnse gebieden uit te voeren en zo de levensomstandigheden van de lokale bevolking te verbeteren. In Duitse steden zal gedetailleerde informatie worden verstrekt om het bewustzijn van de problemen en levensomstandigheden in Palestina te vergroten.

Jena zal ervaringen blijven uitwisselen met Beit Jala op het gebied van ontwikkelingsbeleid en de samenwerking met de regio Bethlehem versterken om gezamenlijke projecten uit te voeren op het gebied van toerisme en gemeentelijke diensten van algemeen belang. Workshops, werkvergaderingen en conferenties in de gemeenten Beit Jala en Jena zullen hierbij helpen.

In het kader van een financieringsprogramma van het federale ministerie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling kunnen gemeentelijke relaties tussen Duitse gemeenten en gastgemeenten voor Syrische vluchtelingen in het Midden-Oosten worden bevorderd. Het doel is om de capaciteit van de gastgemeenten om openbare diensten in de partnerlanden te verlenen, te versterken.

Kommunalservice Jena (KSJ) werd zich bewust van de mogelijkheid om dergelijke projecten te ondersteunen door een oproep van de Vereniging van Gemeentebedrijven (Verband kommunaler Unternehmen e. V.) om een workshop in Amman in november 2016 te ondersteunen. De workshop richtte zich op de planning van geïntegreerde afvalbeheerprojecten in Jordaanse gemeenten.

KSJ besloot al snel om haar expertise en ervaring in te brengen en presenteerde zichzelf op het evenement 'Het opzetten van de gescheiden inzameling van afval', georganiseerd door Connective Cities - een internationaal stedenplatform voor duurzame ontwikkeling - in Jena. Tijdens de workshop bespraken de aanwezige Jordaanse gemeenten ook de gebieden waar vooral hulp nodig is.

In maart reisden de Jordaanse collega's naar de regio Keulen om de afvalverwerkingsinstallaties te inspecteren en om tijdens een workshop specifieke inhoud af te spreken voor mogelijke partnerschappen. Hier werd al duidelijk dat de expertise van de KSJ het meest effectief zou kunnen worden ingezet in de gemeente Deir Alla. In mei 2017 namen twee vertegenwoordigers van de organisatie deel aan een studiereis naar Jordanië. Naar aanleiding daarvan werd de samenwerking met Deir Alla afgerond en werd financiering aangevraagd om specifieke maatregelen uit te voeren. Deir Alla had nog geen goed onderbouwd afvalbeheersplan. Daarom werden de Jordaanse collega's in eerste instantie ondersteund met voorbeelden uit Jena van hoe zo'n plan georganiseerd zou kunnen worden en kregen ze praktische hulp bij het opstellen van het plan.

Als verdere samenwerkingsmaatregel werd de organisatie van een workshop in Jena gepland. In november 2017 werden zeven gasten uit Jordanië voor een week ontvangen in de stad aan de Saale. Naast de burgemeester was ook het hoofd van de tuindienst, die verantwoordelijk is voor de afvalverwerking in haar stad, aanwezig. Het hoofd van de werkplaats van de partnergemeente en een chauffeur van een afvalverwerkingsvoertuig waren ook te gast in Jena. Het workshopprogramma omvatte discussies en het uitwisselen van ervaringen over de onderwerpen routeplanning en het gebruik van technologie, het gebruik en onderhoud van afvalverwerkingsvoertuigen en het opstellen van een afvalanalyse. Er werden ook activiteiten gepresenteerd om kinderen te begeleiden op het gebied van afval. De gasten kregen de gelegenheid om een live rondleiding van een kindergroep mee te maken. Ze konden veel gebieden van het KSJ bedrijf bezoeken en ervaringen over de organisatie van afvalbeheer uitwisselen met de medewerkers. Een hoogtepunt was bijvoorbeeld de rondleiding door het inzamelingscentrum voor organisch afval.

Om verdere gegevens als basis voor de afvalplanning vast te stellen, werd begin december 2017 samen met een in opdracht gegeven ingenieursbureau een eerste analyse van huishoudelijk afval ter plaatse in Deir Alla uitgevoerd. De lokale partners hadden al het materiaal geleverd dat nodig was voor de analyse in overeenstemming met de specificaties en er waren in totaal 10 sorteerders beschikbaar, van wie sommigen Syrisch waren. Eerst werden samen met de lokale collega's de respectieve stedelijke gebieden bepaald van waaruit de monstercontainers moesten worden gestort. Er werd een gebied geselecteerd met een vrij lage en een vrij hoge inkomensstructuur, een gebied met een zeer grote hoeveelheid organisch afval en een gebied met kleine commerciële voorzieningen zoals winkels. In totaal werden 18 containers met afval gesorteerd.

Een tweede analyse vond plaats in april 2018 om de seizoensgebonden schommelingen in de afvalsamenstelling vast te leggen. Dit keer werden in totaal 20 monsters van containers van 1.100 liter verzameld en gesorteerd. De Jordaanse collega's werkten grotendeels zelfstandig en hadden veel minder hulp nodig bij het onderscheiden van de afzonderlijke soorten afval. Beide analyses lieten een zeer hoog aandeel bioafval zien (in sommige gevallen meer dan 50%), wat betekent dat verdere samenwerking met Deir Alla zich zal richten op de gescheiden inzameling van bioafval en de recycling ervan. In het najaar van 2018 is er nog een workshop gepland in Jena met Jordaanse gasten over de mogelijkheden van recycling van bioafval.

Het project wordt gezien als een bijdrage aan het beter oplossen van problemen die zich voordoen in Jordaanse gemeenten in verband met de instroom van vluchtelingen uit Syrië en aan het bieden van directe hulp ter plaatse. Het project wordt in 2019 voortgezet.